Gezonder vergunnen

De Omgevingsdienst Regio Nijmegen onderzoekt in opdracht van provincie Gelderland, gemeente Beuningen en gemeente Nijmegen hoe we de lucht in en rond industrieterrein Nijmegen-West en Weurt verder kunnen verbeteren. Dat deden we samen met bedrijven en in samenspraak met bewoners. Dit project heet ‘Gezonder vergunnen, samen werken aan schonere lucht’.

Het onderzoek richtte zich op bedrijven die relatief veel stikstofoxiden (NOx) en/of fijnstof uitstoten. Luchtverontreiniging van fijnstof en stikstofuitstoot kunnen gezondheidsschade veroorzaken. Samen met de bedrijven bekeken we kansen en mogelijkheden om de uitstoot te verminderen door te verduurzamen.

Het project is een onderdeel van het Schone Lucht Akkoord dat door de opdrachtgevers gemeenten Nijmegen, Beuningen en de provincie Gelderland is ondertekend. Eén van de doelstellingen van dit akkoord is de uitstoot van schadelijke stoffen door de industrie verminderen en te zorgen voor een gezonde en schone leefomgeving.    

Waarom deze locatie?

Nijmegen-West en Weurt (NWW) is het grootste binnenstedelijke industriegebied van Nederland. Het industriegebied ligt in de gemeente Nijmegen en de gemeente Beuningen. De bedrijven die hier staan, vallen onder het gezag van een van de gemeenten of van provincie Gelderland.  De gemeenten en provincie voerden al diverse maatregelen in om de luchtkwaliteit te verbeteren. Onder andere op het gebied van industriële activiteiten. Met dit project konden we met elkaar extra stappen zetten om te werken aan schonere lucht in de regio.

Doel van het project

De mogelijkheden voor bedrijven om de uitstoot te verminderen ontwikkelen zich snel. Sneller dan de wetgeving kan bijhouden. Met dit project ontwikkelden we een methode om samen met bewoners en bedrijven bij vergunningverlening en handhaving te kiezen voor toepassing van de best haalbare en presterende technieken.

Bevindingen

Het project is in 2025 afgerond en geëvalueerd. De belangrijkste bevindingen waren:

• Het project gaf een goed beeld van de belangrijkste emissiebronnen op TPN-West voor wat betreft schadelijke emissies van stikstofoxiden (NOx) en fijnstof (PM). En ook van mogelijke maatregelen bij bedrijven om deze emissies te verlagen. Exacte emissiegegevens waren niet in alle gevallen bekend, omdat niet alle bronnen (regelmatig) gemeten worden. In aanvragen voor vergunningen worden gegevens regelmatig ‘worst case’ aangeleverd, terwijl de emissies in de praktijk veel lager zijn.
• De bereidheid van de onderzochte bedrijven om met omwonenden in gesprek te gaan over de haalbaarheid van de geïnventariseerde maatregelen bleek beperkt om verschillende redenen. Enkele genoemde redenen waren: geen belangstelling (zonder verdere toelichting), personeelsperikelen, overtuiging dat men al voldoende doet en geen vertrouwen in de meerwaarde van dit traject (samen met de omgeving). Uiteindelijk waren 2 van de 8 onderzochte bedrijven wel bereid om in gesprek te gaan. Dit waren ARN en Dura Vermeer. Na een bedrijfsbezoek gingen omwonenden met het bedrijf in gesprek over de haalbaarheid van deze maatregelen.
• Bedrijven, de maatschappelijke organisatie en omwonenden ervaarden de gesprekken als positief, ondanks het feit dat het nog niet heeft geleid tot concrete (aanvullende) maatregelen. Dit kwam deels doordat een aantal maatregelen binnenkort al genomen wordt. Ook bleek een deel van de maatregelen in de praktijk niet uitvoerbaar of te duur. Een aantal maatregelen wordt nog onderzocht.
• Het project levert concreet op dat bewoners en bedrijven meer begrip hebben gekregen voor elkaars posities en belangen. En dat er meer bereidheid is om te luisteren naar omwonenden en hen ook actiever te betrekken bij toekomstige vergunningprocedures. De lessen hieruit nemen we ook mee in een communicatieprotocol (omgevingsdialoog) voor dit gebied bij vergunningverlening, toezicht en handhaving. De bouwstenen hiervoor zijn inmiddels vastgelegd.

Het eindverslag en de bijlage vindt u onder deze alinea. In 2025 en 2026 gaan we verder met de uitwerking van de omgevingsdialoog en willen we de geleerde lessen in praktijk brengen.

Klankbordgroep

Om de omgeving bij het project te betrekken, werkten we met een klankbordgroep. Deze bestond uit ongeveer 10 bewoners, bedrijven en een milieuorganisatie in en rond Nijmegen-West en Weurt. In vier interactieve bijeenkomsten legden we hen een aantal belangrijke keuzes in het project voor. We vroegen om advies en deelden resultaten en vervolgstappen van het project. Ook gaven we inzicht in dilemma’s, mogelijkheden en effecten van de maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren.

De genomen stappen in het project

1. We maakten een lijst met bedrijven waar mogelijkheden zijn om uitstoot te verlagen;
   We maakten een selectie van bedrijven in en rond Nijmegen-West en Weurt die relatief veel schadelijke stoffen uitstoten. Bij deze bedrijven onderzochten we welke maatregelen er mogelijk zijn om die uitstoot te verlagen. Met een selectie van de meest kansrijke bedrijven planden we bezoeken in om te praten over de mogelijkheden voor verdere reductie van emissies van NOx en fijnstof. Deze bezoeken deden we samen met enkele omwonenden uit de klankbordgroep.  
2. We vernieuwden de omgevingsdialoog voor vergunningverlening, toezicht en handhaving in Nijmegen-West en Weurt. Dat is de manier waarop we met de omgeving communiceren.
3. We ontwikkelden een systematiek met een lijst van aandachtspunten bij het verlenen van een vergunning om te komen tot een vergunning met ‘scherpe’ emissie-eisen.
   In samenspraak met de klankbordgroep kwamen we tot een nieuw voorstel voor een systematiek voor het proces van vergunningverlening en toezicht bij industriële bedrijven. In deze systematiek zochten we naar een manier om omwonenden actiever te horen in het vergunningverleningsproces.